Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Times Higher Education (THE) Impact Rankings-2022 әлемдік университеттер рейтингінде өткен жылғы нәтижесін 200 позицияға жақсартып, қазақстандық университеттер арасында абсолютті көшбасшы атанды.
Жалпы рейтингке 106 елден 1406 университет, оның ішінде Қазақстаннан 10 университет қатысты. Қазақстандық академиялық сегментте Абай атындағы ҚазҰПУ бірінші орында, одан кейін 2 жоғары оқу орны әл-Фараби атындағы ҚазҰУ мен Нархоз 801-1000 позицияны иеленіп отыр. Атап өтетін жайт, қалған 7 университеттің барлығы 1000 + позициясында.
Impact Rankings-2022 рейтингінде университеттер мақсаты ғаламшардың әл-ауқатын жақсарту және оны қорғау болып табылатын Біріккен Ұлттар Ұйымының жаһандық тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) қол жеткізуге атсалысуы бойынша бағаланады. Abai University осы рейтингке қатыса отырып, ТДМ қол жеткізуге бейілділігін көрсетеді және өз қызметін осы мақсаттарға бейімдейді. Өзінің әдіснамасында жоғары оқу орындарының ТДМ процесіне әсерін бағалау рейтингі төрт кең саладағы көрсеткіштерді теңгерімді салыстыруға негізделген: зерттеу, басқару, ақпараттық-түсіндіру жұмысы және оқыту. Рейтинг қорытындысы бойынша Abai University жетістіктері төмендегідей:
ТДМ 1 – Кедейлікті жою
Позиция: 401-600 (769 ЖОО ішінен)
Талдау нәтижесіне сәйкес «Кедейлікпен күрес жөніндегі қоғамдық бағдарламалар» индикаторы бойынша ең жоғары көрсеткіш 79,2%-ды құрайды. Ең төменгі көрсеткіш «Кедейлік салдарынан университетте оқуға материалдық көмек алған студенттердің үлесі» – 11,1%.
ТДМ 2 – Аштықты жою
Позиция: 301-400 (553 ЖОО ішінен)
«Тұрақты даму аспектілерін қоса алғанда, ауыл шаруашылығы және аквамәдениет саласындағы түлектердің үлесі» көрсеткіші 100%-ға бағаланды. Сонымен қатар, «Аштықты зерттеу» көрсеткіші 5,8%-ды құрады.
ТДМ 3 – Жақсы денсаулық және әл-ауқат
Позиция: 801-1000 (1101 ЖОО ішінен)
«Ынтымақтастық және медициналық қызметтер» индикаторы бойынша жақсы көрсеткіш – 70,5%. «Денсаулық және әл-ауқат тақырыбындағы зерттеулер» 33,8% деңгейінде.
ТДМ 4 – Сапалы білім беру
Позиция: 301-400 (1180 ЖОО ішінен)
Білім беру сапасы бойынша жоғары көрсеткіштерге мынадай индикаторлардың арқасында қол жеткізілді: «Ерте жастан және өмір бойы білім беру саласындағы зерттеулер» – 74,3%, «Педагогикалық біліктілігі бар түлектердің үлесі» – 99,6% және «Үздіксіз оқыту шаралары» – 68,8%.
ТДМ 5 – Гендерлік теңдік
Позиция: 201-300 (938 ЖОО ішінен)
Жүргізілген талдауларға сәйкес, 99,4% аға оқытушы әйелдердің үлесі мен 97,1% ғылыми дәрежесі бар әйелдердің үлесі басым, бұл өз кезегінде әйелдердің үлгерім көрсеткіштерінің орташа өсуін 52,7% анықтайды. Гендерлік теңдікті зерттеу көрсеткіштері және студенттердің қолжетімділігі көрсеткіші орташадан сәл төмен деңгейде анықталды – сәйкесінше 41,3% және 45,2%. Дегенмен, бірінші буындағы студент қыздардың үлесі айтарлықтай төмен екенін атап өткен жөн – 14,4%.
ТДМ 6 – Таза су және санитария
Позиция: 401-600 (634 ЖОО ішінен)
ТДМ 6 индикаторлары бойынша бір адамға шаққандағы су шығынының біршама қалыпты деңгейін байқауға болады – 58,4%, сонымен қатар суды қайта пайдалану және су инфрақұрылымының күтімі бойынша көрсеткіштер орташадан төмен деңгейде қалып отыр – 41,6% және 33,3% тиісінше, сумен байланысты ғылыми зерттеулердің үлесі 19,5%-ды құрайды.
ТДМ 7 – Қымбат емес және таза энергия
Позиция: 601+ (705 ЖОО ішінен)
«Жасыл» энергия бойынша көрсеткіштер орта есеппен 33% деңгейінде. Таза энергетика саласындағы зерттеулердегі көрсеткіш өте төмен деңгей болып табылады – 1,1%, бұл болашақ зерттеулерді таңдау және іске асыру кезінде ескерілуі керек.
ТДМ 8 – Лайықты жұмыс және экономикалық өсу
Позиция: 401-600 (849 ЖОО ішінен)
Университеттің педагогикалық бағыттылығын ескере отырып, жұмысқа орналастыру дәстүрлі түрде жоғары көрсеткіштерге ие болып отыр. Мәселен, практикадан өткен студенттердің үлесі 97,3%-ды, ал сенімді келісімшарттардағы қызметкерлердің үлесі 59,4%-ды құрайды. Оған экономикалық өсу және жұмыспен қамту саласындағы зерттеулер бойынша көрсеткіштер – 22,3% кірмейді және бір қызметкерге жұмсалатын шығыстар – 1,8% болып табылады.
ТДМ 9 – Индустрияландыру, инновациялар және инфрақұрылым
Позиция: 601+ (785 ЖОО ішінен)
ТДМ 9 бойынша өте төмен динамика: өнеркәсіп пен саудадан түсетін ғылыми кірістер – 41,6%, университеттің инновациялық кәсіпорындары – 19,4%, өнеркәсіп, инновациялар және инфрақұрылым саласындағы зерттеулер – 11,0% және университеттік зерттеулерге сілтеме жасайтын патенттер мүлдем жоқ.
ТДМ 10 – Теңсіздікті қысқарту
Позиция: 401-600 (796 ЖОО ішінен)
Теңсіздікті төмендету шеңберінде дамушы елдердің студенттері бойынша оң көрсеткіш – 81,9%, мүмкіндігі шектеулі білім алушылардың үлесі орташадан жоғары 66,6% деңгейді құраса, кемсітушілікке қарсы шаралар 42,1% ортадан төмен деңгейді көрсетіп отыр. Теңсіздікті төмендетуге байланысты зерттеулер – 27,5%, мүгедектігі бар қызметкерлердің үлесі – 13,6% және бірінші буын студенттер – 14,2% құрайды.
ТДМ 11 – Тұрақты қалалар және елді мекендер
Позиция: 401-600 (783 ЖОО ішінен)
«Өнер мен мұраны қолдау» индикаторы бойынша өнер мен мұраға жұмсалатын шығыстардың жоғары деңгейі – 99,4%, сондай-ақ өнер мен мұраны қолдау және тұрақты қолдану бойынша орташа деңгей – сәйкесінше 50% және 48,1% екенін атап өтуге болады. Алайда, тұрақты қалалар мен қоғамдастықтарды зерттеу көрсеткіші төмен – 14,0%.
ТДМ 12 – Жауапты тұтыну және өндіріс
Позиция: 301-400 (604 ЖОО ішінен)
«Тұрақты даму бойынша есепті жариялау» индикаторы бойынша университет 100% жинады. Бұдан басқа, ЖОО-ның қайта өңделетін қалдықтар бойынша күш-жігері 71,4%-бен оң бағаланды. Осы саладағы ғылыми зерттеулер 4,5% деңгейін көрсетті.
ТДМ 13 – Климаттың өзгеруімен күрес
Позиция: 401-600 (674 ЖОО ішінен)
Климаттың өзгеруіне қарсы жаһандық күреске университеттің қосқан үлесі орта есеппен 37,43% деңгейінде бағаланды. Өкінішке қарай, осы жаһандық проблема бойынша ғылыми зерттеулердің деңгейі төмен – 1,2% құрайды.
ТДМ 14 – Теңіз экожүйелерін сақтау
Позиция: 201-300 (452 ЖОО ішінен)
Су экожүйелерінің жай-күйі бойынша 44,4%-ды құраған «Суға сезімтал қалдықтарды жою» және «Суға сезімтал қалдықтарды көму/жою» 2 көрсеткішін атап өткен жөн.
ТДМ 15 – Құрлық экожүйелерін сақтау
Позиция: 301-400 (521 ЖОО ішінен)
Орташа деңгейден сәл жоғары деңгейде «Жерге сезімтал қалдықтарды көму/жою» көрсеткіші 54,2% құрайды. Орта және орта деңгейден сәл төмен деңгейде «Жерүсті экожүйелерін әрекет арқылы қолдау» 43,3% және «Жерүсті экожүйелерін білім беру арқылы қолдау» – 36,6% индикаторлары айқындалды.
ТДМ 16 – Бейбітшілік, әділдік және тиімді институттар
Позиция: 401-600 (809 ЖОО ішінен)
Бұл бойынша заң және азаматтық құқық қорғау органдары түлектерінің үлесі – 94,2%-ды, университетті басқару шараларында орташадан жоғары – 55,1%-ды, үкіметпен жұмыс көрсеткішінде орташадан сәл төмен – 47,1%-ды байқауға болады. Алайда, әлеммен, әділеттілікпен және тиімді институттармен байланысты зерттеулердің 14,5% көрсеткішпен деңгейі төмен екенін байқаймыз.
ТДМ 17 – Тұрақты даму үшін серіктестік
Позиция: 601-800 (1438 ЖОО ішінен)
Тұрақты дамуға бағытталған әрекеттер құрылымдық көрсеткіштер үлесінің салыстырмалы түрде біркелкі серпінін көрсетеді: ТДМ бойынша есептерді орташадан жоғары деңгейде жариялау – 60,8%, ТДМ қол жеткізу үшін білім беру – 55,6%, мақсаттарды қолдау үшін қатынастар – 43,3%, осы саладағы зерттеулер орташадан төмен деңгейде – 38,9%.
ТДМ бойынша Abai University жетістіктері – университет ұжымының күнделікті және жүйелі еңбегінің нәтижесі. Рейтинг университеттің қызметінде сол деңгейде сақтап әрі көбейту қажет мықты жақтарын да, жұмыс істеу керек әлсіз жақтарын да көрсетті. Жалпы, рейтинг университеттің ТДМ-ға қол жеткізуге күш салып жатқанын және білім беру, әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту саласындағы мәселелерді шешуге, кедейшілікті азайтуға және адам капиталын қалыптастыруға белгілі қадамдар жасап жатқанын, сондай-ақ, климаттың өзгеруі және қоршаған ортаны қорғау бойынша белгілі бір қадамдар жасайтынын айқын көрсетті.
