Астанада өткен «ҚазАтомЭкспо» Халықаралық ядролық энергетика көрмесінде Қытай Ұлттық ядролық корпорациясының (CNNC) вице-президенті Чао Ган атом энергетикасы саласындағы ағымдағы жобалардың негізгі аспектілері және әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің физика-техникалық факультетінің деканы Нұрзада Бейсен қазақстандық жоғары оқу орындары атом электр станцияларына мамандар дайындайтыны жөнінде айтты.
Қытайда 57 белсенді атом электр станциясы бар – Чао Ган
Қытай Ұлттық ядролық корпорациясының (CNNC) вице-президенті Чао Ган Қазақстанды ядролық энергетиканы дамытуда қолдауға дайын екенін айтты. Спикер өз сөзінде атом электр станцияларын салуға инновациялық тәсілдердің маңыздылығын және атом энергетикасының сенімділігі мен орнықтылығын қамтамасыз етуге бағытталған күшейтілген қауіпсіздік шараларын атап өтті.
Алдымен Чао Ган Қытай тарапының Қазақстанға атом энергетикасын дамытуда жан-жақты қолдау көрсетуге дайын екендігі туралы хабарлады.
«Қазіргі уақытта Қытайда жұмыс істеп тұрған 57 атом электр станциясы мен 47-сі құрылыс сатысында тұр. Қытайлық АЭС алаңдарымен танысуға мүмкіндік бар. Қазақстан мен Қытай бұрыннан көрші болып келеді және Қытай АЭС құрылысы саласындағы өз білімімен бөлісе алар еді, сондай-ақ бізде ядролық сала үшін тұрақты жеткізу тізбегі бар және біз өз тарапымыздан Қазақстанға үнемді, сенімді АЭС-ті дамытуға көмек көрсеткіміз келеді», – деп атап өтті Чао Ган.
Жақында қазақстандық сарапшылардың Қытайға сапарына ерекше назар аударылды, бұл екі ел арасындағы атом энергетикасы саласындағы ынтымақтастықтың маңызды кезеңі болды. Қазақстандық мамандар бірқатар нысандарды аралап, АЭС салу мен пайдаланудың озық әдістерімен танысты.
«Біздің бағдарламаларымыз ядролық саладағы кадрларды дамытуға, болашақта Қазақстан өзінің АЭС-тің сенімді, білікті жұмысын қамтамасыз етуі үшін адами ресурстар мен құзыреттерді дамытуға бағытталған. Қазақстандық делегация Қытайда болып, құрылыс қалай жүріп жатқанымен, атом электр станциясының құрылысы қалай жүріп жатқанымен танысты. Олар сондай-ақ тренингті, оқуды бақылау мүмкіндігіне ие болды», – деді Чао Ган.
Чао Ган заманауи атом электр станцияларының кешенді қауіпсіздік шаралары, соның ішінде ядролық қалдықтарды қайта өңдеу әдістерінің арқасында ең аз тәуекелдерге ие екенін атап өтті.
«Көбінесе тәуекелдер ядролық қалдықтарды қалай қайта өңдеуге, одан әрі не болатынына және қоршаған ортаға қандай әсер ететініне қатысты мәселелермен байланысты. Қытайда қоршаған ортаға әсер жоқ деп сенімді түрде айта аламын, өйткені бірнеше онжылдықтар бойы шағын, орташа және жоғары әсер ететін сынақтар жүргізілді және қазіргі уақытта мұндай әсер байқалмайды», – деп атап өтті.
Спикер атом электр станцияларының қызметі мен қауіпсіздік шаралары туралы жұртшылықты хабардар етудің маңыздылығын атап өтті. Оның пікірінше, халықтың заманауи технологиялар мен процедуралар туралы хабардар болуы қоғамда сенім мен түсіністік қалыптастырудың негізгі факторлары болып табылады.
«Халықаралық қоғамдастық бұл мәселеде халықпен ашық болуы қажет. Жоғарыда айтқанымдай, Қытайда 57 белсенді атом электр станциясы бар және бізде ядролық қалдықтарды қайта өңдеуге арналған арнайы қондырғылар бар. Кәсіби қоғамдастықпен ғана емес, халықпен де өзара іс-қимылдың маңыздылығын атап өткім келеді, адамдардың, халықтың хабардарлығын арттыру. Шын мәнінде, атом энергетикасы – бұл жалғыз шешім емес, бірақ климаттың өзгеруінің негізгі шешімдерінің бірі. Бұл біз өз халқымызға жеткізуге тырысатын нәрсе. Мақсат – 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу және біздің халық мұны түсінеді», – деп түйіндеді Чао Ган.
Егер біз АЭС салатын болсақ, кадр мәселесінде тәуелсіз болуымыз керек – Нұрзада Бейсен
Бұл туралы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің физика-техникалық факультетінің деканы Нұрзада Бейсен «КазАтомЭкспо» халықаралық ядролық энергетика көрмесінде айтты.
Нұрзада Бейсеннің айтуынша, факультетте 90 жылдан астам уақыт бойы физик-техниктер дайындалады. Сонымен қатар, биылдан бастап факультетте ядролық инженерия бойынша жаңа білім беру бағдарламасы ашылған.
«Егер біз атом электр станциясын (АЭС) салатын болсақ, кадр мәселесінде өзгелерге арқа сүйемеуіміз керек. Бізге өз мамандарымыз бен жас ғалымдарымызды дайындап, жаңа оқу бағдарламаларын әзірлеу қажет. Бізде осыған қажетті барлық мүмкіндіктер бар. Осы тұрғыдан алғанда, біздің студенттеріміз бен түлектеріміз болашақ атом электр станциясында жұмыс істеу үшін ірі ядролық орталықтарда тәжірибеден өтуі өте маңызды», – деді Нұрзада Бейсен.
Декан студенттердің біліктілігін арттыру үшін қандай жағдайлар жасалғанын атап өтті.
«Бізде қос дипломдық бағдарламалар бар. Біздің студенттеріміз Ресей, Жапония, Корея, Қытай университеттерінде оқиды. Жыл сайын осы бағдарламалар бойынша 10-15 студент білім алады. Сонымен қатар, біздің студенттер Швейцарияда орналасқан Еуропаның ең ірі ядролық зертханасы — ЦЕРН-да тәжірибеден өтеді. Соңғы жылдары жас ғалымдарға көп көңіл бөлініп жатыр. Бұл елдің академиялық деңгейін көтеру үшін маңызды қадам», – деп түйіндеді физика-техникалық факультеттің деканы.
