Қазақстанда жыл сайын 4,5-5 млн тонна тұрмыстық қалдықтар өндіріледі. Бұл дегеніміз, еліміздің әр тұрғынына 400 келі қоқыстан келеді. Биыл Алматы қаласының өзінде 335 мың тонна қалдық тасталды. Демек, қоқыстарды сұрыптау және бөлу жүйесін ұйымдастыру қаланың барлық тұрғыны үшін маңызды саналады.
Қоқысты бөлек жинау – қалдықтардың шығу тегі мен қайта өңдеуге жарамдылығын ескере отырып, оларды жинау тәжірибесі. Бөлек жинау қоқысты қайта өңделетін және қайта өңдеуге жарамсыз деп оңай сұрыптауға мүмкіндік береді. Қалдықтарды бөлек жинау полигондарды азайту, қайта өңдеу және елдегі экологиялық пен экономикалық жағдайды жақсарту сияқты артықшылықтардың жеткілікті үлкен тізіміне ие.
Табиғи ресурстар қоқыс өндіруге жұмсалады: мұнай, су, ағаш. Нәтижесінде, бөлек жинау оларды қайта өңдеу арқылы өндіріс құнын төмендетуге ғана емес, сонымен бірге бұл баға жетпес ресурстардың тұңғиық болуына жол бермейді. Осының арқасында елдің экономикалық жағдайы жақсарып келеді. Өйткені, шикізатты сұрыптау және өңдеу үшін жаңа жұмыс орындары құрылуда.
Материалдарды бөлек жинау және қайта өңдеу арқылы полигондар саны азаяды. Бөлек жинау тұрмыстық қалдықтардың 90 пайызына дейін өңдеуге мүмкіндік береді. Бұл топырақтың ластануын тоқтатуға және жер ресурстарын басқа мақсаттарға босатуға ықпал етеді.
Сонымен қатар, бөлек жинау табиғаттағы өндірістік қалдықтармен байланысты мәселелерді шеше алады. Өйткені, материалдарды қайта өңдеу есебінен кәсіпорындардың өнеркәсіптік ізі азаяды. Қайталама шикізаттан өнім өндіру үшін бастапқы өндіріске кететін шығын көлемінің 5-тен 20 пайызына дейін талап етіледі. Бұл елдегі экологиялық жағдайға да жақсы әсер етеді.
Көптеген тұрмыстық қалдықтар – шыны, пластик, түрлі химиялық заттар сияқты табиғатқа елеулі зиян келтіруі мүмкін. Сондықтан оларды сұрыптап, қайта өңдеуге жіберу керек. Бөлек жинау елді мекендердегі экологияның күрделі мәселелерін болдырмайды.
Жоғарыда келтірілген мысалдардан көріп отырғаныңыздай, бөлек жинаудың көптеген артықшылығы бар. Ең бастысы, бұл біздің Отанымыздың қарапайым азаматында экологиялық сананың қалыптасуына ықпал етеді.
Айдана БЕКБОЛАТҚЫЗЫ,
Алматы қаласы бойынша Экология
департаментінің бас маманы
