Жексенбі күні кешке Дағыстанның Дербент пен Махачкала қалаларында полиция қызметкерлеріне, православие шіркеулері мен синагогаларға жасалған шабуылдан кемінде 19 адам қаза тапты. Биліктің хабарлауынша, бес шабуылшының көзі жойылған.
Дағыстан басшысы Сергей Меликов оқиға болған түнде: «15-тен астам полиция қызметкері және бірнеше бейбіт тұрғындар бүгінгі шабуылдың құрбаны болды», – деп хабарлады. Ресейдің Тергеу комитеті таңертең 15 қауіпсіздік офицері мен төрт азаматтың, оның ішінде православиелік діни қызметкердің қайтыс болғанын растады. «Махачкала және Дербент қалаларында жедел-жауынгерлік іс-шаралардың белсенді кезеңі аяқталды. Алты қарақшының көзі жойылды», – деді Меликов.
Терроризмге қарсы ұлттық комитет пен Тергеу комитеті тек бес шабуылшының өлтірілгенін хабарлады – екеуі Дербентте және үшеуі Махачкалада. Атыс кешке дейін жалғасты. Таңертең Махачкала мен Дербентте лаңкестікке қарсы операция режимі тоқтатылды. Тергеу комитеті лаңкестік, атыс қаруын заңсыз сақтау және ұрлау баптары бойынша қылмыстық іс қозғады. Дағыстанда үш күндік қаралы күн жарияланды.
ОҚИҒА ҚАЛАЙ ӨРБІДІ?
Дербент пен Махачкалада атыс болғаны туралы хабарлар жексенбі күні кешке қарай шыға бастады. Дербентте белгісіз біреулер Ленин көшесіндегі Әулие Марияның шапағат шіркеуіне және Таги-Заде көшесіндегі Келе-Нумаз синагогасына шабуыл жасады. Шіркеу ұстаушысы қайтыс болды.
Ішкі істер министрлігінің мәліметінше, шабуылшылар шіркеу мен синагогаға пулеметпен оқ жаудырған. Шабуылдың салдарынан синагогада күшті өрт басталып, лаулаған жалын түнде әзер сөндірілді.
Ресей еврей конгресі Дербенттегі синагогаға жасалған шабуылдың кешкі намаздың алдында болғанын айтады. «Полиция мен күзетшілер шабуыл жасағандардың ауыртпалығын көтерді, олар қарсылық көрсеткендіктен өлтірілді. Сондай-ақ, лаңкестер ғимаратты молотов коктейлі арқылы өртеп жіберді», – деп хабарлады.
Ресей еврей конгресінің мәліметінше, дәл осындай шабуыл Махачкалада да болған. Ол жерде Ермошкин көшесіндегі жол полициясы бекеті, оның жанында синагога бар. «РИА Новости» ақпарат агенттігі раввинге сілтеме жасай отырып, Махачкала синагогасында ешкім зардап шекпегенін мәлімдеді.
Тағы бір атыс Орджоникидзе көшесіндегі Киелі Успен соборының жанында болды. Бұнда келушілердің бірі шіркеу күзетшісі қайтыс болғанын айтып, «Атыс басталған бойда біз өзімізді іштен жаптық», – деді.
«Шіркеуге 18 адам тосқауыл қойды – діни қызметкерлер мен келушілер. Түнде оларды Ішкі істер министрлігі алып шықты. Ешкім зардап шеккен жоқ», – деді «Интерфакс» ақпарат көзі.
Бұл шіркеудегі адамдарды кепілге алу туралы ақпарат расталмады – қауіпсіздік күштерімен шайқас жүріп жатқан кезде шабуылшылар сыртта болған және шіркеу емес, жақын жерде басқа ғимарат өртеніп жатқан.
Махачкаладан оңтүстікке қарай 65 шақырымдай жерде орналасқан Сергокала ауылында да атыс болды. Сол жерде белгісіз біреулер полиция көлігіне оқ жаудырып, нәтижесінде офицерлердің бірі жараланған. Сергокала – Сергокалинск ауданының орталығы. «Шабуыл жасағандардың арасында аудан басшысының ұлдары да бар», – деп жазады БАҚ.
ҚҰРБАНДАР МЕН ШАБУЫЛДАУШЫЛАР КІМДЕР?
Дербенттегі шіркеуге жасалған шабуылдың салдарынан шіркеуде 40 жылдан астам қызмет еткен протоиерей Николай Котельников қаза тапты.
«Николай әке Дербенттегі шіркеуде қаза тапты, оны бауыздап кетті», – деп жазды жексенбі күні Telegram-арнасында Дағыстанның қоғамдық бақылау комиссиясы төрағасының орынбасары Шамиль Хадулаев.
Хадулаевтың айтуынша, шабуылшылар Махачкалада газ тапаншасымен қаруланған шіркеу күзетшісін де атып өлтірген. Қаза тапқан шабуылшылардың кімдер екені туралы ресми мәлімет жоқ. Тергеу комитеті өз мәлімдемесінде олардың жеке басының анықталғанын ғана көрсеткен.
«Интерфакстың» хабарлауынша, қаза тапқан үш адам Дағыстанның Сергокалинск ауданының басшысы Магомед Омаровтың ұлдары мен жиені екені анықталды. Шенеунік қамауға алынды. «Магомед Омаров ұсталды және алдын ала жауап алуда, оның ұлдары лаңкестік әрекеттерді жасаған содырлардың арасында болды», – деп хабарлады «РИА Новости» дереккөзі. Түнде Омаровтың «Единая Россиядан» шығарылғаны белгілі болды.
Хадулаев өлтірілген шабуылшылардың барлығы Сергокала ауылынан екенін айтады. Дағыстан Telegram-арналары да өлтірілген шабуылшылардың арасында бұрынғы ММА боксшысы болғанын жазады.
РОГОЗИННІҢ РЕЗОНАНСТЫ ПІКІРІ
Ресей президенті Владимир Путин Дағыстандағы шабуылдарға қатысты пікір білдірмеді. Оның баспасөз хатшысы Дмитрий Песков Путиннің жексенбі күні Севастопольге жасалған зымырандық шабуылы мен Дағыстандағы шабуылдарға байланысты ресейліктерге үндеу жоспары жоқ екенін айтты.
«Біз лаңкестік әрекеттерді ұйымдастырудың артында кім тұрғанын және олардың қандай мақсатты көздегенін түсінеміз», – деді Меликов кімді меңзегенін нақтыламай.
Бұл жолы Солтүстік Кавказдағы атысты Украинамен және Батыс елдерімен байланыстырмауға шақырған саясаткер Дмитрий Рогозиннің пікірі әлеуметтік желілерде резонанс тудырды.
«Мемлекеттік Думаның дағыстандық депутаты Абдулхаким Гаджиев республикадағы теракттің артында Украина мен НАТО елдерінің барлау қызметтері тұр деп санайды. Егер біз ұлттық және діни төзімсіздікті, өшпенділік пен руссофобияны тудыратын әрбір лаңкестік әрекетті Украина мен НАТО-ның айла-амалымен байланыстыратын болсақ, бұл қызғылт тұман бізді үлкен мәселелерге апарады деп ойлаймын», – деп жазды Рогозин.
Путин мен ресейлік қауіпсіздік шенеуніктері осы жылдың сәуір айында Мәскеудегі Крокус Сити Холлға жасалған шабуылға Украинаның қатысы бар екенін дәлелсіз мәлімдеп, ол үшін жауапкершілікті радикалды исламшылар мойнына алды. Украина билігі Мәскеуді «өтірік айтты» деп айыптап жауап берді. Крокусқа жасалған шабуыл 145 адамның өмірін қиған болатын.
ТОБЫҚТАЙ ТҮЙІН
Өткен жылдың қазан айында Махачкала әуежайында Израильдің Хамасқа қарсы соғысына байланысты тәртіпсіздіктер орын алды. Агрессивті топ әуежай терминалының ғимаратына және Тель-Авивтен рейс келген ұшу алаңына басып кірген. Содан кейін ондаған адамға қылмыстық іс қозғалды.
Нұрлайым ЖАҚЫПҚЫЗЫ
